Aman Mak Luta

§ Oan Mak Basa Hirus Matan!!!

“hau sei husu tuir Ó, semoga ita nia backround hanesan (funu nain hotu), So ema traidor nia oan mak la respeita funu nain” Expresaun husi funu nain balun nia oan liu husi rede sosial, wainhira lê realidade balun ne’ebé mak sukit nia fuan.

Dala barak ema hanorin lia loos ba ema wain, maibé lia fuan ne’e fuan laek.

Luta nain fó an ba mate tanba sira lakohi atu ema hanehan povu ki’ik, maibé ohin loron luta nain nia oan balun mós lakohi atu ema sukit nia salan no realidade ne’ebé kontra regras Timor nian.

Babain ema dehan lei, regras ka normas iha nasaun ida mak bo’ot liu maibé ohin loron lei la vale wainhira funu nain ni aoan balun basa hirus matan hodi hakilar “hau nia aman luk luta”

Ema nunka nega funu nain nia luta no nunka dehan lae ba herois nia sakrifisiu durante tinan naruk nia laran "hau uluk terus, hau nia apa funu nain, o ne'e ema traidor nia oan karik!?" lia fuan ne'e mak sempre mosu iha funu nain nia oan no familia nia ibun wainhira povu nia oan hasé funu nain sira halo buat ne’ebé mak kontra oituan regras ne’ebé existe iha rai pedasauk ne’e nia leten.

Ohin loron povu ki’ik nia oan la vale ona iha funu balun nia oan nia matan, maske iha funu laran povu ki’ik sira mós apoio makas iha vida klandestina.

Tempu ohin, Funu nain mak liu rai hodi hatudu liman,  dehan ema hotu traidor.

Karik ema nia aman traidor maibé laos nia oan mak traidor,  hanesan mós funu nain,  funu nain mak heroi laos nia oan mak heroi.

Lia fuan hirak ne’e mosu tan deit insatifasaun husi funu nain nia oan ba publikasaun husi realidade ida.

Funu nain nia ran be fakar, matan ween be turuk nudar wee matan hodi haburas demokrasia no justisa. Maibé ema balun koko hakoi no hamate demokrasia, liberdade expresaun ne’ebé hahu nani ona maske sidauk nani dok.

Funu nain nia oan balun basa hirus matan, lakohi atu hatene no koñese povu kiik nia oan, maibé exije atu ema mak koñese sira.

Fuan ne’e kanek, hanesan daun rihun ida sona neneik, basá funu nain balun nia oan koko hamate realidade ne’ebé matan fihir. Hanesan kare rai henek istória funu nain ba ema nia matan.

“tanba sá ema uja nia istória hodi hanehan ita? Karik istória funu nain ne’e sunu hanoin tomak” hanoin ne’e mosu iha kakutak hodi husu ba fuan. Atu katak lerek saida? Ibun tutun ne’e tós tebes.

“O keta tau todan ba ema seluk, o keta sura, o nia kolen” hanesan Artista ho naran koñesidu siku ramelau hananu.

Husik hau sé tilun, maske istória funu nain ne’e resin ona, Husik hau nonok hodi rona funu nain nia lia fuan maske dalaruma fuan lakohi simu, maibé obriga an hodi rai ba iha fuan hun tanba sira mak nasaun ne’e livre husi liman kroat sira, ema la nega, no istória terus nain sira nian ne’e sei la nahas iha jerasaun foun nia kakutak “maibé ita nunka hakruk ba buat ne’ebé mak kontra lei no regras”.

            Tempu ohin loron lá’os atu hatudu liman ba malu sé mak luta nain nia oan no ida ne’ebé traidor nia oan, ohin loron tempu atu hakruk ba lei no justisa ne’ebé funu nain sira sosa ho isin no ran.

 Constancio Dos Santos Vieira.