Ró Nakroma Dois.

Passajeirus rute Dili-Atauro taka hena ba inus tanba Ro laran iis.

haris fatin iha Ro Nakroma laran aat.

Oras hatudu tuku 07:50, malirin sei haborus isin hodi prega hau iha toba fatin, sente rai nia malirin hamaus nafatin matan. Teki-teki rona kananuk Bob Marley  “No womman no crying” (nada dering HP) hasé hau tilun, hakfodak husi toba fatin hodi haré ekran (layar) telefone nian, hakerek “Incoming call Oki Timor-Post” simu telefone “Bom dia bro” hau kuprimenta ho Ansi “mai ita ba ona, agora portaun loke ona ne’e” Oecusse Oan isin moreno ne’e mós obriga hau ba lalais tanba óras mos besik dadauk ona.  Lenuk Besi Asu atu nani ona ba tasi klaran, hau taka telefone ho ansi, halót asan hanesaa funu tama rai, foti motor ho marka satria kor mean ida hodi lao ba portu Díli. Husi dok, hau nia matan haré ona ema lubun bo’ot ida dudu malu iha portaun ki’ik hodi tama ba Ró laran.

            Wainhira to’o iha portaun, iha ne’ebá, iha ona belun jornalista nain haat, Marçal (jornal Diaríu Timoroman) Hélio (Revista Time-timor) Oki (jornal Diaríu Timor-post) no Anis (Rádio timor-leste) kolega nain haat ne’e mos forma tuir liña hodi hatudu nia billete ba seguransa iha portaun no tama dadauk ona ba Ró laran. Maske sira nain haat tama ona ba Ró laran, maibé hau sei ansi hodi buka motor para fatin hodi para, tanba seguransa sira iha portu dehan lakohi responsabilija motor ne’e.

Hau mos tama ho ansi tanba ohin ba para fali motor iha Hotel Timor nia oin, hirus kahur ho kolen tanba halai ba mai hodi buka motor nia para fatin, karik Governu sidauk hanoin hetan oinsa atu halo estasionamentu ba motor ho kareta "dasar...Governante hanoin kloot" hanoin iha laran deit. Ema haré husi odamatan Ró nian mai liur, hau mak ema ne’ebé ikus liu ba Tama iha Ró laran, iha odamatan Ró nian, ema ida fuuk kritin, isin bo’ot morenu, nia hatais kalsa badak, tau oklu iha matan, no alas nia ain ho xinelus, tongka liman iha knotak, hodi husu pasajeirus ne’ebé saé dadauk Ró ne’e. ahhh. Afinal nia ne’e mos ema importante iha APORTIL, nia mak Victor Maya, nia hsu hau "ticket iha neebe?" ho liman lais lamas bolsu laran hodi foti surat tahan ne’ebé nia folin dólares haat ne’e hodi hatudu ba nia “okk tama ba ona” ema importante ne’e haruka hau wainhira hau hatudu billete.

             Wainhira rona lia fuan ne’e, hau mós hahu foti pasu hodi husik ain fatin ida-idak. Matan hateke ba mai iha Ró laran hodi buka tur fatin, kadeira iha Ró laran ema la tur, afinal ohin hau hare Ró tolan ema barak, maibé tanba sá mak kadeira ne’e mamuk, hau husu hau nia aan, ain ne’e saé tan eskada husi fatin ne’ebé ema hakribi ne’e, se iha eskada klaran, hau rona labarik iha leten "ama....ama...rai manas" lian halerik ne’e resin hau nia tilun, inan sira kous nia oan ba mai hodi buka anin fresku iha Ró laran, maibé "la hetan boy" atu sente anin malirin tenki husik kadeira iha Ró laran no saé ba fali ba Ró nia leten (iha leten ne’e, dada lona no la iha kadeira, maibé hetan anin malirin) Kadeira iha Ró laran hanesan fali kadeira brinkedu, tanba ema lakohi tur. otas nurak sira toba nahe an ho isin molik iha Ró leten, sira sente hansan iha fornu laran "hansa fali passajeirus nee paun, atu tunu" Manas ne’e mos provoka hau nia matan hodi hateke tun saé iha Ró laran, iha didin lolon hodi huka Ar Condicionando (AC), AC monta iha didin lolon maibé anin malirin la sai. imajina ba!! I’is kahur ho manas. "ahhhh!!! hau hakarak saé kuda ba Atauro" Manas ne’e mos provoka hau nia hanoin ne’ebé sai la lojika, kakutak, hansan fali ema bulak, "pintar....pintar bodoh" tanba kuda lahatene Nani tasi.

Maibé hau prefere saé kuda tanba fresku liu do que saé Ró ne’ebé halo isin ne’e atu mutuk. Isin iha hela Ró laran maibé kakutak iha ona Illa Atauro, imajina deit Atauro nia furak hodi halo kontente an deit.

Lenuk besi asu ne’e, Nani iha tasi leten, iha ona be’e kor ajul ne’e nia klaran, hateke mai kotuk, Portu Dili, hahu ki’ik ba dadauk, lakon husi hau matan. Bero ki’ik Atauro nian duni malu iha tasi leten hanesan polisia marítima duni peska ilegal.

Tur iha Ró laran iha óras ida ho balun nia laran, sente laran baruk, tenki lao uituan husi lidun ba lidun Ró nian, maibé la kontrola an tama sala ba haris fatin, komprende bá kinamoko foin saé Ró ne’e. Wainhira tama iha haris fatin, lia fuan ida simu hau "RUSAK JANGAN DI PAKAI " lia fuan ne’e hakerek iha surat tahan mutin ida hodi taka iha fatin ne’ebé babain mane sira uja hodi soe bee kiik ne’e nia leten, "sorry hau mos la soe be ida eeee, hau tama sala" hatan lia fuan ne’e iha laran, at liu tan mak fatin ne’e mós taka ho isolasi kor kinur ida, sinal katak at no labele uja, maibe pasajeirus sira nafatin uja. Kadeira ne’ebé besik iha haris fatin nia oin ne’e ema lakohi tur tanba tauk i’is halo pasajeirus desmaia.

“oan...harís fatin ne’e sabaun la iha, i’is makas lo’os tanba be’e foer la tun ida (entupidu), haris fatin ne’e mós hanesan fali iha rai maran” hateten passajeiru Januario Ximenes hodi taka inus.

Reprezentante balun uluk hakilar makás iha uma fukun (Parlamentu Nasional) kona bá Ró nia kondisaun dehan tenki hadia, povu Oe-cusse mós halerik nafatin, karik halerik beibeik ne’e mós halo Governante sira nia tilun sai diuk.

Ami firaku sira dehan,  Aiii.....aiii...aiiia... "aku la Ró lale m'utu dou fau lo aku bo mate l'ee obo” signifika  "hau iha Ró laran manas no iis halo hau atu mate deit".

Hakerek Nain : Constancio Vieira.