“Hau Moras Ne’e Mak Haruka Oan Faan No...”
 |
| ADODY LORI HELA ETU FALUN HODI HEIN HELA SOSA NAIN SIRA IHA HOTEL TIMOR. |
Labarik iha direito asesu ba edukausaun tuir konvesaun direitos humanos ba labarik
artigu 28 katak labarik sira iha direitu tomak atu asesu edukasaun ho livre.
Maske lei internasional kolia nune maibe ekonomia familia nebe’e difisil tebes
obriga inan aman hruka nia oan tenki faan.
Realidade moris nebe’e difisil, motiva
labarik tinan hitu ne’e la sente loron manas nebe sunu isin.
Loron manas la sai kestaun ba labarik ho
naran estimadu Adody ne’e, maibe osan mak faktor determinante ba nia.
Etu falun ne’ebé tau iha nia fatin hodi leba
haleu jardim nudar knaar ne’ebé labarik ne’e halo wanhira sai husi eskola.
“Maun sosa hau nia nasi bungkus lai,
maun...maun...maun...” Adodi husu ho haraik aan ba ema sira nebe’e tun husi
kareta hodi tama Hotel Timor.
Maske Adody husu ho haraik an maibe dalaruma ema
balun la hatan labarik ne’e nia hakarak hodi lolo netik osan ruma atu troka ba
nia etu falun.
“alin osan la iha...to’o ona eee alin faan
deit” Adody ho oin triste wanhira rona lia fuan ne’e.
La iha xinelus oan ida mak satan labarik ne’e
nia ain tanen, estrada nia manas ne’ebé hanas iha nia ain tanen la satan dalan
ba labarik ne’e atu nafatin lori etu falun.
Aman nia kondisaun saúde nebe’e la permite
atu halo servisu todan ida ne’e mak razaun ida hodi haruka nia oan tenki fa’an
hodi hatutan nia moris.
“hau nia liman ne’e moras tinan barak ona,
hau mos la hatene maibe kafuak mak iha laran, liman ne’e halo hau kaer servisu
todan mos la diak, tanba ne’e hau haruka labarik sira fa’an par atu sosa sasan
nebe’e sira presija” hateten Adodi nia aman hodi hatudu nia lima karuk nebe’e
moras.
Inan aman nebe’e mak la hanoin nia oan rasik
wainhira faan iha kapital, kareta no motor mos nadodon hanesan nehek mean halo
linha, maibe ekonomia uma laran nebe’e fraku inan aman tenki haruka nia oan ba
faan.
“hau tauk, kareta iha Díli mos barak, Adodi
nia tinan sei kiik, maibe nia tenki faan” hatutan Adodi nia aman hodi hamosu
oin be triste.
Labrik ne’ebé foin tur iha terseira klase
ne’e tenki halo aktividade nee hodi hatutan nia moris no sosa sasan eskola nian,
basaá inan aman nebe nudar mahan moris mos oras nee kbiit sidauk too atu manha
labarik sira iha uma deit.
“hau nia oan ne’e foin terseira klase maibe
nia tenki faan ga no, se nia la faan ami atu hetan osan husi nebe’e... ”
Mundu hadulas loron matan, la sente oras
hatudu ona ba numero sanulu resin rua, oras ne’e, oras han nian, psensia Adody tenki
han etu falun ne’ebé nia faan, atu nune satan netik adody nia kabun hodi
kontinua faan nia etu falun.
Etu mutin ho ikan pedasuk ne’ebé falun, ai
han ne’e simples tebes maibe Adody sente ida ne’e hahan ne’ebé perfeito los ba
nia atu han.
Esforsu ne’e mak labarik ne’e halo hodi duni
mehi ne’ebe’e hakarak tebes atu sai jogador.
Osan nebe’e nia hetan , tenki ba sosa sasan
eskola nian no sasan treino.
Tuku hat, molok loron matan les kalohan, Adody
tenki hader ona husi nia toba fatin nebe’e simples tebes, hodi ba kampu atu
treino.
Adody hela iha uma nebe’e oferese husi Adody nia
aman sarani, hela iha kolmera, hela tuir ema hodi luta hasoru laloran moris.
Hean rasik ita moris, hean ho kbiit tomak maske
dalaruma todan, hein loron ida sei to’o buat sa mak ita hakarak.
Reportazem : Fregas Soares, Aniceto no Scos Vieira.
